Prof. Freek Peters
Leiderschap in een disruptieve crisis: zes handvatten
19 maart 2020
Als steun in de rug voor al diegenen die door de Corona-crisis met hun bedrijf of instelling in zwaar weer gekomen zijn, schreef onze adviseur Freek Peters, tevens hoogleraar contextueel leiderschap in Tilburg, op 19 maart 2020 de volgende blog.
We hebben door de verspreiding van het coronavirus te maken met een onverwachte en onvoorspelbare crisis, met allerlei onzekere en onbekende variabelen: de ‘unknown unknowns’. Maar intussen moet je wel keuzes maken.
Wat kan jij doen, als je leider bent in een bedrijf of instelling die hard door deze crisis getroffen wordt? Wat zijn effectieve methoden om je team door disruptieve crisis te loodsen en om echt ´samen sterk´ te staan? Hoed je voor de klassieke leiderschapsreflexen en leer juist van de kwaliteiten die voor de leiders van de toekomst belangrijk zijn.
We zien van veel leiders disfunctionele reacties: stoerdoenerij, paniekreacties, het creëren van vijandbeelden, bagatelliseren én elkaar overtroeven in allerlei vergaande directieve maatregelen.
Leiders die in de val trappen van de klassieke reflex: sturing en controle. En die van zichzelf vinden dat zij – koste wat het kost- de illusie van beheersbaarheid en macht in stand moeten houden.
Wij geven zes handvatten voor leiderschapsgedrag in een disruptieve crisis.
Handvat 1 – Contextueel uitzicht
Kijk met een open, ontvankelijke blik naar wat er om je heen gebeurt. Zie de realiteit onder ogen en probeer het hele plaatje in beeld te krijgen. Volg niet één denkwijze, maar bedenk meerdere manieren waarop de toekomst zich zou kunnen ontwikkelen. Wat betekenen die verschillende scenario’s en hoe kun je daarop handelen?
→ Wees voor je organisatie een antenne met de buitenwereld.
Handvat 2 – Adaptiviteit
Durf het aan om je acties stap voor stap te plannen en vervolgens samen steeds te kijken wat er gebeurt. Hoe ontwikkelt de situatie zich? Wat is dan een goede volgende stap? Laat je niet verleiden tot een gefixeerde blauwdruk, maar behoud de ruimte en flexibiliteit om steeds weer op de actuele situatie in te kunnen spelen.
→ Wees in je aanpak adaptief als een meanderende rivier.
Handvat 3 – Altrocentrisme
Stel je als leider niet op de voorgrond, maar wees helpend en ondersteunend naar je mensen. Houd je eigen ego op de achtergrond en pas je aan. Wat heeft je team nu nodig en wat moet je in jouw gedrag doen om ze dat te geven? Hoe zorg je voor initiatief, vertrouwen en gezamenlijk perspectief?
→ Wees voor je mensen het puzzelstukje, dat de anderen met elkaar verbindt.
Handvat 4 – Connectiviteit
Sta als leider boven de partijen, houdt juist nu de open verbinding met de verschillende mensen en groepen in stand. En met de buitenwereld, je klanten en leveranciers. Zorg dat je begrijpt wat er bij hen speelt en dat zij jou als fair en betrouwbaar ervaren. Geef hierin het goede voorbeeld en realiseer je hoe jouw gedrag maatgevend is.
→ Zorg dat je van je organisatie de hele plattegrond in beeld hebt.
Handvat 5 – Samenspel
Doe het niet alleen, maar geef je mensen een rol in wat er gebeuren moet. Zorg dat iedereen een bijdrage kan leveren en dat het echt een gezamenlijke opgave wordt. Ga zelf tussen je mensen staan en geef leiding van binnenuit, als onderdeel van het team. Zorg voor een positief, stimulerend samenspel. Soms moet je daarvoor ook wel even degene zijn die ‘de weg wijst’, maar dit altijd vanuit het gezamenlijk perspectief.
→ Wees in je team de middelste bal, die het spel verdeelt en anderen laat scoren.
Handvat 6 – Vrolijke Veerkracht
Een crisis is heftig, maar gaat altijd weer over. Houd jezelf staande bij tegenwind. Je moet de moeilijke tijd samen doorkomen, maar je ook weer richten op datgene wat er daarna komt. Kun je deze periode gebruiken voor innovatie, experimenten, nieuwe producten of werkvormen? Houd hiermee ook het contact met je klanten in stand. Buig nu mee, maar kijk met vertrouwen naar de verdere toekomst.
→ Wees in moeilijke tijden als een springveer die zich altijd weer opricht.
Op deze manier geef je op een eigentijdse manier leiding aan een organisatie die -ook in moeilijke tijden- kan leren, innoveren en ontwikkelen, om beter mee te kunnen bewegen met alle turbulente ontwikkelingen die de huidige tijd van veel organisaties vraagt. Veel succes!
Freek Peters 19 maart 2020
Cartoons by Arjan Veldhuis
BIO
Freek Peters is al ruim dertig jaar verbonden aan de Galan Groep en daarnaast hoogleraar contextueel leiderschap en board member van het People Management Center aan de Tilburg University. Zijn motto: nieuwe tijden vragen om nieuwe vormen van leiderschap.
