Alles voor elkaar, maar niet gelukkig

Henkjan is een ervaren manager. Hij heeft in het bedrijfsleven, maar ook in de zorg gewerkt. Hij werkt nu bij een gemeente als hoofd van de financiële afdeling. Hij zit tegen zijn pensioen aan. Hij kan terugkijken op een mooie loopbaan waar hij mooie dingen voor mensen en organisaties heeft mogen doen. In het gesprek dat hij met mij heeft aangevraagd, geeft hij aan dat hij ergens toch niet gelukkig is, maar weet niet goed waar dat in zit. Als hij er met mensen (voorzichtig) over begint, krijgt hij vaak te horen dat hij alles toch mooi voor elkaar heeft; een mooie loopbaan, een fijn gezin, een mooi huis en een boot. Kerkgangers adviseren hem om wat meer dankbaar te zijn; dit uit te spreken of ervoor te bidden, zou al helpen, maar dat helpt Henkjan niet. Hij voelt zich ondertussen schuldig dat hij niet dankbaar genoeg zou zijn voor het leven dat hij heeft.

Controle over het oncontroleerbare

Ik laat Henkjan praten, stel af en toe een vraag. Ik luister vooral. Henkjan is zenuwachtig, beweegt onrustig, wrijft veel in zijn handen. Ik vraag hem waar dit vandaan komt. “In mijn leven heb ik eigenlijk alles wel onder controle, maar dit niet. Ik voel me somber en onzeker de laatste tijd. Het gaat maar niet weg.” Ik vraag door naar wat hij met controle bedoelt. Hij geeft vervolgens allerlei voorbeelden van hoe hij zaken overziet, ordent en regie voert op zijn agenda. Zelfs de activiteiten en uitjes in de vakantie werden allemaal van tevoren gepland. Ook wist hij precies hoeveel geld ze kwijt zouden zijn. De kinderen vroegen wel eens of het ijsje, waar ze zin in hadden, ook in de boekhouding van papa stond. Dan valt Henkjan stil bij dit voorbeeld en kijkt hij bedroefd uit het raam. Ik vraag hem waarom hij stil valt. “Misschien zit hier wel iets van mijn somberheid. Vroeger was ik spontaner, maakte ik me minder zorgen. Ik heb altijd hard gewerkt, alles onder controle gehouden, maar niet met passie geleefd. Ik zie mensen genieten, blij en vrolijk zijn. Ik kan er soms jaloers op zijn, maar ergens houd ik me altijd in. Misschien wel omdat mijn vader ook zo was. Een kleine middenstander, een groenteboer die op de kleintjes moest letten. Ik ben ook altijd wel wat bang. Bang om de controle te verliezen, dat er iets ergs gebeurt, een ongeluk of een brand. Ik heb mijn kinderen altijd kort gehouden, altijd beschermd. Ze zijn goed terecht gekomen, maar voel een enorme afstand. We zien elkaar, nu ze volwassen zijn, maar een paar keer jaar. De gesprekken zijn meestal kort. We hebben geen ruzie, maar we hebben ook geen goed contact met elkaar.”

We praten verder over het onderwerp “je passie volgen en goed contact met jezelf en elkaar hebben”. Dan zie ik dat bij Henkjan een traan over zijn wang rolt. “Misschien zit het hier wel in. Ik heb eigenlijk met niemand in mijn leven goed contact, misschien ook niet met mezelf. Ik wilde altijd fietsen – wielrennen – maar mocht dat niet van mezelf, omdat een goede fiets veel geld kost en als ik zou vallen ik misschien niet meer zou kunnen werken.”

Spontaan een ijsje kopen

We hebben nog een aantal gesprekken gevoerd. Het idee van de hoge kosten en de angst om met de fiets te vallen, heeft hij aan de kant gezet. Henkjan heeft inmiddels een fiets, ja een hele mooie fiets gekocht. Hij heeft ontdekt dat twee van zijn drie kinderen ook van fietsen houden. Nu fietsen ze geregeld samen. Met de ander gaat hij geregeld zeilen. Hij merkt dat hij van het sporten, maar vooral ook van het contact bij het samen bezig zijn veel gelukkiger is geworden; contact met zichzelf, zijn passie volgen en contact met anderen die deze passie delen. Henkjan zegt in ons laatste gesprek: “Ik wil niet alleen met het verstand leven, maar ook contact van hart tot hart hebben. Gewoon geld aan een mooie hobby uitgeven of een risico nemen, spontaan een ijsje kopen.” Bij dit laatste lacht Henkjan hartelijk en slaat zichzelf op zijn voorhoofd. “Wat was ik een control freak, man, man.” We zijn allemaal onderweg in het leven. Dat ik dit op mijn leeftijd nog moest leren.

De man van 40 jaar geleden

Als een goed contact met onszelf, met ons hart en passie zo helpend is, moeten we misschien wat minder vaak bezig zijn met dingen of zaken. We hebben misschien van alles geregeld in ons leven, maar zijn van binnen ongelukkig. Men prijst ons dat we het zo goed voor elkaar hebben, met het werk, het gezin en de gezondheid. “Nou wat wil je nog meer? Alle reden om dankbaar te zijn, toch?” Het ontbreekt soms nog aan één ding, dat is het contact op hart niveau, met jezelf en met anderen.

Ik kwam Henkjan zijn vrouw onlangs tegen in de supermarkt. Met mondkapje voor, maar goed te verstaan zei ze. “Die gesprekken tussen jullie hebben wel wat gedaan, hoor. Het begon met een fiets kopen en ik dacht, wat gaat er nu toch gebeuren? Maar het is nu net of ik Henkjan van 40 jaar geleden weer terug heb. Dat spontane, dat hartelijke van vroeger is weer terug. Ook de kinderen, ondanks dat ze al het huis uit zijn, staan weer veel dichter bij ons. Ik ben een dankbaar mens.” Ze loopt door en pakt een pot pindakaas. Ze draait zich nog even om, kijk dat is voor onderweg!